Tijdens het Filocafé in de bibliotheek van Ternat laten de deelnemers zich elke maand meeslepen door een filosofische vraag. Filosofe Binke Hoeken leidt het gesprek telkens in goede banen. Zij is er van overtuigd dat af en toe een portie filosofie voor iedereen nuttig kan zijn.
Waarom zouden we met z’n allen meer moeten filosoferen?
Binke: Het opent de deuren van je denken. En dat is iets wat we allemaal van tijd tot tijd zouden moeten doen. Maak jezelf observator van je eigen denken en durf wat je ziet in vraag stellen. Luister eens echt naar wat de ander denkt en onderzoek waar dat andere idee vandaan komt.
Een vragende denkhouding stimuleert begrip en kan wat vastgeroest zit weer in beweging brengen. Het kan je helpen met loslaten of net duidelijker tonen waar precies je ‘probleem’ zit.
Hoe pakken jullie dat aan tijdens het Filocafé?
We proberen vanuit die vragende denkhouding met elkaar in gesprek te gaan. We zoeken met de groep een vraag waarmee we aan de slag willen gaan en keren die dan binnenstebuiten.
Die ene vraag geeft al snel aanleiding tot een heleboel nieuwe vragen. En we laten ons meeslepen. Het doel is niet het vinden van één duidelijk antwoord, maar wel het bewandelen van een boeiend pad.
Kan ik er ook iets komen doen als ik nog niks ken van filosofie?
Natuurlijk! Bij een gesprek in het Filocafé draait het om ons gezamenlijke denken, niet dat van één of andere filosoof. Iedereen die nieuwsgierig is en zin heeft om met het denken aan de slag te gaan, is heel welkom. Want in elk van ons schuilt een filosoof. En in ons denken liggen sleutels waarvan we niet zouden verwachten dat ze er zijn.
Filosofie opent de deuren van je denken
Waarom ben je zelf filosofie gaan studeren?
Ik voelde me altijd aangetrokken tot enerzijds geschiedenis en anderzijds het denken van de mens. De studie filosofie is een mooie combinatie van die twee. Ik heb vaak de vraag gekregen wat ik in hemelsnaam met dat diploma zou gaan doen, maar ik heb nooit spijt gehad van mijn keuze. Integendeel.
Welke rol speelt filosofie in je dagelijks leven?
Het voelt als een gekoesterde jeugdvriend. We lopen elkaars deur niet plat, maar de waardering is er en zal er altijd zijn. Met periodes heel intens, soms meer op de achtergrond, maar altijd aanwezig. In de boeken die ik lees, de reizen die ik maak, de gesprekken met vrienden en de vragen die ik stel aan de kinderen waarmee ik werk. Het is een deel van wie ik ben.
Via je organisatie Kaluis breng je inderdaad ook kinderen en jongeren in contact te met filosofie. Waarom is dat belangrijk op die leeftijd?
Jong geleerd is oud gedaan. Een cliché, maar tegelijk heel waar. Filosoferen leert dat het gaat om het stellen van vragen, eerder dan om het zoeken naar antwoorden. Wie het niet weet, mag het zeggen. Filosoferen geeft taal, om wat binnenin zit onder woorden te brengen, om de wereld rondom ons beter te begrijpen. Filosoferen verbindt, door met elkaar in gesprek te gaan en oprecht te luisteren naar wat de ander zegt. Filosoferen stimuleert verwondering, en dat is een prachtige manier van in het leven staan. Ik ben ervan overtuigd dat open leren denken kinderen én volwassenen veerkrachtiger en zelfbewuster maakt.